چرا شیعه سجده بر مهر می گذارد؟

دیدگاه شیعه در سجده بر خاک

شیعه می‌گوید: بنابر سنت پیامبر سجده بر زمین و آنچه از آن می‌روید جز آن چیزهایی که استثناء شده، در هنگام نماز واجب است و چنانچه از روی عمد، نمازگزار این شرط را نادیده بگیرد بدون آنکه تقیه‌ای در کار باشد نمازش باطل است و شرط صحت را نداشته است.

در کتاب های ما سجده اینگونه تعریف شده است: رکنی از ارکان نمازهای واجب و مستحب. برترین اجزاء نماز، روشنترین جلوه های پرستش، اطاعت و افتادگی در پیشگاه خدای بزرگ، با سجده است که مومن تمام پرستشش را برای خدای بزرگ، در طبق اخلاص می‌نهد.  

   

از نظر فقهی سجده کردن بر مهر لزومى ندارد. بلکه واجب این است که بر خاک یا سنگ یا چوب و هر چیزى که از زمین است( غیر از معدنیات و خوردنى ها و نوشیدنى ها و پوشیدنى ها) سجده کرد. (1)
در مورد تفاوت عملکرد اهل سنت و شیعه در این خصوص باید گفت؛ این دو فرقه در موارد زیادی از احکام سجده با هم اتفاق نظر دارند، زیرا هر دو گروه، سجده بر خاک، سنگ، چوب و دیگر روییدنی‏های غیر خوردنی و غیر پوشیدنی را جایز می‏دانند، اما شیعه معتقد است سجده بر غیر این موارد صحیح نیست. واجب است که سجده بر خاک یا یکی از موارد فوق باشد، علت این مطلب روایاتی است که در منابع شیعی در این خصوص وارد شده است.
امام صادق (ع) فرمود: "سجده نکن . مگر بر زمین یا بر آنچه از زمین می روید مگر پنبه و کتان".(2)
زراره از امام باقر (ع) سؤال کرد که آیا می توان بر قیر سجده کرد؟ حضرت فرمود: "نه . بر لباس و پشم و میوه های خوردنی و معدنی ها و بر اجزای حیوان و بر پر پرندگان نیز سجده کردن جائز نیست".(3)

البته در خصوص لزوم سجده بر خاک آیه ای در قرآن نیامده، اما ماهیت سجده از نظر عرفی،قرار دادن پیشانی بر زمین است که در نتیجه هنگام سجده نیز چنین کاری انجام می شود؛ اما سجده در نماز یک نوع تکلیف خاص عبادی و همراه با دقایق و ظرائف دیگر است که در نوع و کیفیت انجام آن باید به نظر شارع مقدس رجوع نمود؛ اما از منابع اهل سنت به روشنی به دست می آید که سنت صحابه و رسول خدا نیز سجده بر همین امور مانند خاک و سنگ بوده است؛ مثلا :

جابر بن عبدالله انصارى مى‏گوید: با پیامبر (ص) نماز ظهر مى‏گزاردم که یک قبضه از ریگ‏ها را در کف گرفتم تا سرد بشوند و بتوانم بر آن ها سجده کنم. (4)
یکى از صحابه از این که پیشانیش به خاک برسد، دوری مى‏کرد . پیامبر بدو فرمود: پیشانیت را بر خاک بگذار. (5)

از نظر تاریخی نیز روشن است که وقتی رسول خدا به مدینة منوره تشریف آوردند و دستور ساختن مسجدالنبی را دادند، در آن زمان مسجد فرش نداشت. پیامبر روی زمین و خاک های مسجد سجده می­کردند. در زمان ابوبکر و عثمان و عمر و حضرت علی نیز روی زمین مسجد سجده می نمودند. بنا بر این تمام نمازهای پیامبر روی زمین بود. سجده های پیامبر و مسلمانان صدر اسلام، روی خاک بود. پس قطعاً سجده بر خاک صحیح است. شیعیان که روی خاک سجده می کنند، به واسطه پیروی و متابعت از رسول خداست؛ پس قطعاً نمازهای شان صحیح است.

بر این اساس شرک خواندن این عمل شرعی که از نظر اهل سنت هم صحیح است و سنت عمل پیامبر و مسلمانان هم بوده بی معنا و بسیار عجیب است ؛ البته اگر کسی مدعی شود که این عمل نظیر رفتار بت پرستانی است که بر بت ها سجده می کردند باید گفت سجده بر مهر یا هر چیز دیگر کاملا متفاوت از بت پرستی است و هیچ ارتباط و تشابهی بین این دو امر نیست؛ زیرا سجده بر روی مهر و برای خداوند متعال است و هیچ کس نمی گوید که در حال سجده به مهر یا خاک کرنش و خضوع می کنم و او را می پرستم، در حالی که مشرکان بر بت های خود سجده می کردند؛ یعنی بر روی زمین و برای بت ها به خاک می افتادند. در نتیجه هیچ ارتباطی بین این دو مساله نیست. و اگر سجده بر مهر شرک باشد لازم می آید سجده اهل سنت بر غیر مهر هم شرک باشد چرا که آنها هم بر روی امثال فرش و ... سجده میکنند و اگر سجده شیعه بر مهر و خاک پرستش مهر و شرک باشد سجده اهل سنت هم بر فرش و امثال آن نیز پرستش آنها میشود در نتیجه دامنه شرک آنها وسیع تر خواهد بود .
برای مطالعه بیش تر می توانید به کتاب های ذیل مراجعه نمایید:
- راهنمای حقیقت (پاسخ به شبهات پیرامون عقاید شیعه) از آیت الله جعفر سبحانی، نشر مشعر.
- پاسخ های ما به پرسش های اهل سنت(پاسخ به چند پرسش فقهی و اعتقادی) از علی عطائی اصفهانی، نشر مشعر..

---

شیعه نوشت:

1. امام خمینی روح الله ، توضیح المسایل (محشی) ، انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1424 ه ق ، مساله 1076 .
2 . شیخ طوسی، الخلاف،نشر دارالاحیا التراث العربی ،بی تا، مسئلة 112 و 113.
3 . همان.
4 . احمد حنبل، مسند احمد. بیروت، دارصادر، بی تا، ج 3، ص 327
5. متقی هندی،کنزالعمال،نشر موسسه الرساله، بیروت، 1413ق، ج 7، ص 465 ،حدیث شماره 19810.

تشکر از سایتهای:

شیعه پاسخ می دهد

سایت تبیان